Klasy energetyczne budynków od 2024 roku — co powinieneś wiedzieć?

Od stycznia 2024 roku zgodnie z zapowiedzią Ministerstwa Rozwoju i Technologii w życie wejdą nowe przepisy dotyczące klasyfikacji energetycznej budynków, które wprowadzają znaczące zmiany dla branży budowlanej, deweloperów oraz przyszłych właścicieli i najemców. Dyrektywa o efektywności budynków wprowadzona przez Unię Europejską ma na celu poprawę wydajności energetycznej nowo powstających obiektów oraz modernizację istniejących budynków, co ma pomóc w osiągnięciu neutralności klimatycznej.

Klasy energetyczne budynków — jakie są?

Klasa energetyczna budynku to wskaźnik, który mierzy jego efektywność energetyczną, czyli ilość energii potrzebnej do ogrzewania, chłodzenia, podgrzania wody i oświetlenia, aby zapewnić komfort mieszkańcom. Ta kwestia stała się istotna w kontekście globalnych działań na rzecz poprawy wydajności energetycznej i redukcji emisji CO2. W Europie, w tym w Polsce, obowiązują specyficzne normy i wymagania dotyczące klasyfikacji energetycznej budynków, mające na celu informowanie właścicieli i potencjalnych nabywców o zużyciu energii przez dany obiekt.

Co oznaczają poszczególne klasy energetyczne?

Nowe klasy energetyczne budynków obowiązujące od 2024 r. są oznaczone literami od A+ do G, gdzie A+ wskazuje na najwyższą efektywność energetyczną, a G na najniższą. Poniżej przedstawiamy, co oznaczają poszczególne klasy:

• Klasa A+ oznacza budynki dodatnio energetyczne, czyli takie, które w bilansie energii uwzględniają również własną produkcję energii ze źródeł odnawialnych.
• Klasa A (bardzo niskie zużycie energii) oznacza budynek o bardzo wysokiej efektywności energetycznej, często wyposażony w systemy odnawialnych źródeł energii, takie jak panele słoneczne czy pompy ciepła.
• Klasy B i C to budynki o dobrej efektywności energetycznej, które korzystają z nowoczesnych technologii izolacyjnych i systemów ogrzewania.
• Klasa D reprezentuje średnią efektywność energetyczną, typową dla wielu współczesnych budynków.
• Klasy E, F i G oznaczają budynki o niskiej efektywności energetycznej, często starsze, które wymagają modernizacji, aby poprawić ich parametry energetyczne.

Jak oceniana jest klasa energetyczna budynku?

Standard energetyczny budynku jest oceniany na podstawie wielu wskaźników, które pokazują jego zapotrzebowanie na energię oraz wydajność energetyczną. Głównym dokumentem podsumowującym te właściwości jest świadectwo charakterystyki energetycznej, znane też jako świadectwo energetyczne. Zawiera ono szczegółowe informacje o budynku, takie jak jego izolacja cieplna, systemy ogrzewania i wentylacji, a także dostępne instalacje korzystające z odnawialnych źródeł energii. Dzięki temu można ocenić, ile energii zużywa dany budynek lub jego część na ogrzewanie, chłodzenie, ciepłą wodę użytkową, oświetlenie i inne potrzeby związane z użytkowaniem.

Najważniejszą kwestią w ocenie energetycznej budynku są audyty energetyczne, przeprowadzane przez specjalistów zwanych audytorami energetycznymi. Podczas audytu brane są pod uwagę wszystkie czynniki wpływające na zapotrzebowanie energetyczne, od jakości materiałów budowlanych, przez stan techniczny budynku, po zachowania użytkowników. Audytorzy oceniają także istniejące systemy techniczne, takie jak kotły grzewcze czy systemy klimatyzacji, analizując ich sprawność oraz możliwości poprawy wydajności energetycznej czy zastosowania alternatywnych źródeł energii.

W kontekście regulacji prawnych i norm unijnych ocena standardu energetycznego budynków jest zgodna z celami dyrektyw takich jak EPBD (Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków). Dyrektywa ta zobowiązuje państwa członkowskie Unii Europejskiej do ustalania minimalnych wymagań w zakresie efektywności energetycznej oraz wprowadza obowiązek certyfikacji energetycznej dla nowych, oraz istniejących budynków przechodzących znaczące modernizacje. Głównym celem jest zwiększenie efektywności energetycznej budynków, co prowadzi do redukcji emisji CO2 oraz obniżenia kosztów eksploatacji dla użytkowników. W praktyce oznacza to konieczność modernizacji budynków w celu poprawy ich wydajności energetycznej, co skutkuje lepszymi ocenami w świadectwach charakterystyki energetycznej budynków.

Co zawiera świadectwo energetyczne budynku?

Świadectwo charakterystyki energetycznej zawiera istotne informacje, które pozwalają ocenić, ile energii potrzebuje budynek do utrzymania optymalnych warunków użytkowania, a także identyfikować potencjalne obszary do poprawy efektywności energetycznej. Główne elementy zawarte w świadectwie energetycznym obejmują:

• Dane identyfikacyjne budynku — informacje dotyczące lokalizacji, rodzaju budynku (mieszkalny, użytkowy itp.), roku budowy oraz systemów grzewczych i instalacji.
• Klasa efektywności energetycznej — określona na skali od A+ (najwyższa efektywność) do G (najniższa efektywność), co pozwala szybko ocenić zużycie energii.
• Zapotrzebowanie na energię pierwotną — całkowite zapotrzebowanie budynku na energię potrzebną do ogrzewania, chłodzenia, podgrzewania wody, wentylacji i oświetlenia, wyrażone w kWh/m² na rok.
• Wskaźnik emisji CO2 – ilość emitowanego dwutlenku węgla na metr kwadratowy powierzchni budynku na rok, która jest istotna w kontekście walki ze zmianami klimatycznymi.
• Zalecenia dotyczące poprawy efektywności energetycznej — propozycje działań, które mogą zmniejszyć zużycie energii i poprawić komfort użytkowania, takie jak modernizacja systemu ogrzewania czy poprawa izolacji termicznej budynku.
• Informacje dodatkowe — mogą zawierać szczegóły dotyczące wykorzystania odnawialnych źródeł energii (np. panele słoneczne, pompy ciepła) oraz inne istotne aspekty techniczne i użytkowe budynku.

Świadectwo energetyczne jest cennym narzędziem, które nie tylko informuje o aktualnym stanie energetycznym budynku, ale także wskazuje kierunki, w których można wprowadzić ulepszenia. Realizacja zawartych w nim zaleceń może znacząco zmniejszyć koszty eksploatacji budynku, zwiększyć jego wartość rynkową oraz przyczynić się do ochrony środowiska poprzez redukcję emisji szkodliwych gazów.

Kto i do kiedy będzie musiał podnieść klasę energetyczną swojego budynku?

Głównym celem klasyfikacji budynków według powyższych klas jest osiągnięcie bezemisyjności wszystkich istniejących budynków do roku 2050. Oznacza to, że budynki będą musiały charakteryzować się bardzo wysoką efektywnością energetyczną. Ponadto dyrektywa określa konkretne terminy, do których właściciele budynków będą musieli się dostosować.

W przypadku budynków o najniższej efektywności energetycznej, oznaczonych klasą G, właściciele będą zobowiązani do przeprowadzenia modernizacji, tak aby do 2030 roku budynek osiągnął klasę F. Warto zauważyć, że dla budynków niemieszkalnych oraz publicznych termin ten jest krótszy i modernizacje muszą zostać zakończone do 2027 roku. To jednak nie koniec, ponieważ do 2033 roku budynki mieszkalne będą musiały spełniać kryteria klasy E – analogicznie właściciele budynków publicznych oraz niemieszkalnych mają na to trzy lata mniej.

Co więcej, wymóg osiągnięcia bezemisyjności będzie obowiązywał od 1 stycznia 2026 roku dla wszystkich nowych budynków organów publicznych, od 1 stycznia 2028 roku dla wszystkich nowych budynków, oraz do końca 2050 roku dla wszystkich już istniejących budynków. Dyrektywa przewiduje pewne wyjątki, obejmujące zabytki oraz budynki o charakterze ochronnym.

Jak podnieść klasę energetyczną budynku?

Poprawa klasy energetycznej budynku wymaga szeregu działań zwiększających jego wydajność energetyczną. Oto kilka najważniejszych kroków:

• Modernizacja termiczna, która polega na zwiększeniu izolacji cieplnej budynku poprzez dodatkowe ocieplenie ścian, dachu i podłóg. W tym celu wato wybrać styropian Justyr, dzięki któremu z łatwością i ekonomicznie osiągniemy wyższą klasę energetyczną. Modernizacja termiczna obejmuje także wymianę starych okien i drzwi na modele o lepszych właściwościach izolacyjnych.
• Aktualizacja systemów ogrzewania i wentylacji, która obejmuje wymianę przestarzałych kotłów i systemów grzewczych na paliwa kopalne na nowoczesne, bardziej wydajne urządzenia, takie jak pompy ciepła, systemy kogeneracyjne lub instalacje solarne.
• Integracja odnawialnych źródeł energii, która oznacza montaż paneli fotowoltaicznych, kolektorów słonecznych do podgrzewania wody oraz innych technologii opartych na odnawialnych źródłach energii, aby zaspokoić potrzeby energetyczne budynku.
• Montaż systemów zarządzania energią, czyli instalacja zaawansowanych systemów, które umożliwiają monitorowanie i optymalizację zużycia energii, w tym automatyczne regulowanie oświetlenia, ogrzewania i wentylacji.

Chociaż te działania mogą początkowo wymagać znaczących nakładów finansowych, przynoszą długoterminowe korzyści, takie jak obniżenie kosztów eksploatacji, zwiększenie komfortu użytkowania oraz podniesienie wartości nieruchomości. Ponadto poprawa efektywności energetycznej budynku przyczynia się do zmniejszenia emisji szkodliwych gazów cieplarnianych, wspierając zrównoważony rozwój.

Podsumowując, klasy energetyczne budynków, obowiązujące od 2024 roku, są istotnym wskaźnikiem efektywności energetycznej budynków. Znajomość tych klas jest istotna zarówno z punktu widzenia ekonomicznego, jak i ekologicznego. Wprowadzone zmiany mają na celu intensyfikację działań na rzecz bardziej zrównoważonego budownictwa, co przyczyni się do osiągnięcia globalnych celów zrównoważonego rozwoju. Właściciele budynków powinni zatem przygotować się na nowe wymagania i podjąć działania, m.in takie jak poprawa izolacji termicznej za pomocą np. styropianu oraz modernizacji systemów ogrzewania, zmierzające do poprawy efektywności energetycznej swoich obiektów.